Het einde van een tijdperk: IKEA stopt in Nederland met uitgeven van de papieren catalogus. Vanaf 27 augustus kunnen liefhebbers van de meubelgigant terecht op de website om door de digitale versie van de IKEA-gids te bladeren.
Hoewel reclame niet altijd even gewenst is, behoort de IKEA-catalogus tot een van de boekwerken die Nederlanders graag ontvingen om zich te verlekkeren aan de nieuwste meubeltrends. Jarenlang viel hij bij Nederlandse huishoudens op de mat.
Wereldwijd worden zo’n 210 miljoen exemplaren gedrukt, in 38 talen in 76 verschillende versies. Daarmee behoort de IKEA-catalogus tot de populairste boeken ter wereld. Met zijn oplage kan de gids zich meten aan de Harry Potter-reeks én de Bijbel.
Het meubelboekwerk mag in populariteit dan op gelijke voet staan met het heilige boek, de inhoud is niet altijd even ‘vroom’. Althans, volgens de maatstaven in verschillende landen.
Door de jaren heeft het gezellige catalogus vol blije mensen zowel verbazing als controverse veroorzaakt. Dit zijn de vijf meest opvallende foto’s uit de IKEA-gidsen wereldwijd:
Hond met 'mensenpenis', 2006
Het is bekend dat het gros van de foto's in de IKEA-gids gephotoshopt is. Dat gaat blijkbaar niet altijd goed. De editie van 2006 laat een knus plaatje zien van een vader met kinderen en hond op de bank. Het oog van bloggers viel op de hond die er heerlijk relaxed bij ligt op het welbekende LUDDE-schapenvelletje van IKEA. Want wat hangt daaronder? Is het zijn pootje of is deze hond wel heel goed bedeeld?
Bloggers suggereerden dat de hond werd voorzien van een mensenpenis door een ontevreden werknemer. Anderen meenden dat iemand met opzet een seksspeeltje het onschuldige familietafereel in had gesmokkeld, meldde het Belgische Nieuwsblad. Maar een IKEA-woordvoerster drukte de krant op het hart dat het "echt gewoon een hond is met zijn pootje op de bank, niets meer."
Vrouwvrije catalogus in Saudi-Arabië, 2013
Het IKEA-decor is in de gids doorgaans de habitat voor diverse mensen, zwart, wit, oud, jong, man en vrouw. Hoewel, dat laatste ging niet op voor de editie van 2013 in Saudi-Arabië, onthulde Metro. In de Saudische gids bleken alle vrouwen vakkundig te zijn weg geshopt door de meubelgigant. Zelfs een echtpaar dat braaf in bed lag, werd een man die alleen op een kussen voor zich uit lag te staren. Uiteraard werd er geen man voor teruggeshopt.
Een vrouwvrije IKEA-catalogus is een beetje raar, aangezien de Zweedse keten op haar site meldde dat "vrouwen de wereld veranderen". "Als makers van deze catalogus hebben we hier spijt van”, zei woordvoerder Josefin Thorell tegen Metro. “We hadden hier op moeten reageren en inzien dat dit in conflict is met de waarden van IKEA.”
Ook vrouwvrij in Israël, 2017 en 2019
In 2017 moest IKEA weer door het stof. Dit keer omdat de Israëlische catalogus vrouwvrij was gemaakt, meldde het Israëlische dagblad Haaretz in 2017. Echter, de meubelketen bleef de gids gewoon verspreiden, tot woedde van vele vrouwen. Met zijn catalogus propageert IKEA een wereld die alleen door mannen en jongens wordt bevolkt, luidde de kritiek.
Ondanks de controverse ging het in 2019 weer mis. IKEA werd aangeklaagd voor het verspreiden van een vrouwvrije catalogus, een beperkte oplage speciaal voor de ultraorthodoxe joodse gemeenschap. Dit keer haalde IKEA de controversiële gids wel uit de roulatie, om die te vervangen voor een catalogus met foto's zónder mensen. Hannah Katsman, een moderne orthodox joodse vrouw, spande de zaak aan omdat de catalogus "vrouwen kan schaden".
Geen homo's op de cover in Rusland, 2017
In Rusland schreef IKEA een wedstrijd uit voor de beste coverfoto voor de catalogus. De foto van een homostel in een IKEA-decor kreeg veruit de meeste stemmen, 7600. Maar Lev Polyakov en zijn vriend trokken zich terug uit de competitie die veel aandacht trok vanwege de net ingevoerde anti-homowetten in Rusland.
IKEA gaf aan geen censuur toe te passen en dat iedereen welkom is mee te doen, ongeacht gender, leeftijd, seksuele geaardheid of religie. Volgens de meubelketen werden de foto's van het homostel verwijderd op verzoek van de eigenaar.
In 2013 verwijderde IKEA wel een interview met een lesbisch koppel uit de Russische editie van zijn tijdschrift. Aan de andere kant pionierde IKEA in 1994 met een commercial waarin een homokoppel centraal stond.
Gezinsslapen in één kamer
In 2016 zorgde de IKEA-catalogus in België voor controverse, omdat de Zweedse meubelketen op pagina 168 een voorbeeld van familieslapen liet zien. Ouders en kinderen in één kamer. Is dat wel gezond, vroeg de men zich af op sociale media.
De Texaanse Elizabeth Joyce voorziet geen problemen. Zij bouwde zelfs een familiebed met IKEA-bedden waarin ouders en kinderen een eigen compartiment hebben. Haar gezinsbed ging een dikke maand na de lancering van de IKEA-catalogus viraal. Ook deze gezinnen die de Volkskrant interviewde, slapen al jaren samen
Lees meer:
- IKEA gaat meubels verhuren – maar ben je daarmee goedkoper uit?
- Waarom het eten bij IKEA zo belachelijk goedkoop is
- De 9 leefregels waarmee Ingvar Kamprad van IKEA een wereldmerk maakte
- Als je deze IKEA-meubels uit jaren 70 thuis hebt staan, kun je er flink wat geld mee verdienen
- De Perzische tapijten die te koop zijn bij IKEA voor 349 euro zijn eigenlijk tweedehands
